Jak usprawnić proces doju i skrócić jego czas?

Jest jeszcze wiele do zrobienia w zakresie efektywności doju krów

W gospodarstwach rodzinnych dój zajmuje zwykle około 30–50% czasu pracy. DLG oceniło nakład pracy na udój w najlepszych gospodarstwach; cechuje go duża rozpiętość – wynosi od 16 do 28 roboczogodzin na krowę rocznie. To oznacza, że jeszcze wiele można zrobić, aby proces doju był bardziej efektywny. Dotyczy to również gospodarstw kontraktowych, gdzie dojarze często muszą stać w kanale hali udojowej przez wiele godzin. Sprawny (wydajny) proces doju jest korzystny dla jakości mleka i zdrowia zwierząt, a w efekcie końcowym oszczędza również czas pracy.

800 kg mleka na dojarza i godzinę

Amerykańscy fachowcy od doju zalecają wydojenie co najmniej 68 kg mleka na jedno stanowisko udojowe i godzinę przy dwóch udojach dziennie (55 kg przy trzech dojach). W przeliczeniu na godzinę pracy jest to dobry wynik – 800 kg mleka przeznaczonego do sprzedaży na godzinę pracy (łącznie z pracami przygotowawczymi i końcowymi). Aby osiągnąć tę wartość, dojarz musi sam obsługiwać dwanaście stanowisk udojowych, a średni dój musi dostarczać co najmniej 17 kg mleka. Jest to bardzo ambitne zadanie, ale możliwe do zrealizowania bez ryzykowania zdrowiem wymion.

Udowodniono, że suche, dobrze utrzymane legowisko i czyste przejścia skutkują czystszymi krowami i lepszym stanem zdrowia wymion (mniej krów chorych, mniej leczenia wymion). Ponadto, wymiona nie muszą być tak często czyszczone. To oszczędza czas!

Upewnij się, że przed wejściem do hali udojowej posadzka jest czysta, tak aby krowy nie musiały przechodzić przez odchody. Wtedy ryzyko zabrudzenia nóg i wymion znacznie maleje!

Spokojne wejście: dojenie rozpoczyna się od pierwszego kontaktu z krową. Z reguły jest to wypędzanie z boksów. Ważne jest, aby odbywało się ono bezstresowo. Głośne tupanie, gwizdanie, „klepanie” i inne czynności stresują nie tylko krowy, które oborowy ma przed sobą, ale także te, które już stoją w poczekalni! Chcą iść naprzód, ale nie mogą. Zestresowana krowa nigdy nie będzie zadowolona z doju i będzie wstrzymywać mleko. Taki stres może trwać nawet do 30 minut. Równie ważne jest, aby krowy mogły iść w swoim własnym tempie, bez przerw, w kierunku miejsca doju. W poczekalni krowy powinny mieć możliwość patrzenia w kierunku wejścia.

Bramka odgradzająca na końcu poczekalni nigdy nie powinna być napierana przez zwierzęta; zawsze powinno być trochę miejsca między krową i bramą.

Wejście krów do hali udojowej bez zatrzymywania się

Ważne jest, aby krowy szybko wchodziły do hali udojowej lub na karuzelę i nie zatrzymywały się. W hali typu rybia ość krowy powinny znaleźć się na stanowisku po trzech sekundach, tzn. w hali 2 x 8, każde miejsce powinno być zajęte po około 30 sekundach. W halach bok w bok wejście powinno odbywać się jeszcze szybciej.

Jeśli wejście zwierząt trwa dłużej, coś zakłóca płynny ruch – przykładowo, w kanale udojowym nadal pracują ludzie (hałas) lub obszar wejścia nie został optymalnie zaprojektowany.

• Wskazówka: Zasłoń boczne ściany zagrody, aby zwierzęta szły przez tunel. Również bramy wyjściowe powinny być osłonięte.

Szybkie przygotowanie: Pierwszy kontakt dotykowy z wymionami powinien nastąpić po upływie maksymalnie 30 sekund. Aby to zapewnić, dojarz musi być gotowy do podejścia na pierwsze stanowisko, kiedy krowa jeszcze „parkuje”. Szybko powinien przejść do kolejnej krowy.

Zawieszenie aparatu: W idealnej sytuacji aparat udojowy jest zawieszany po 150 sekundach od wejścia krowy na stanowisko udojowe (90 sekund na przygotowanie się do doju). Jeśli się to nie udaje, należy sprawdzić procedurę przygotowania – może zbyt wiele krów jest przygotowywanych w tym samym czasie?

Ilość mleka w ciągu pierwszych dwóch minut: Ta wartość jest bardzo dobrym wskaźnikiem sprawdzania przygotowania wymion. W stadach wysokowydajnych (hf) w ciągu pierwszych 2 minut powinno udoić się około 8 kg mleka (6,8 kg w przypadku trzech udojów). W wielu nowoczesnych systemach udojowych wartość tę można „odczytać”.

Należy zmierzyć przepływ mleka. W ciągu pierwszych 15 sekund od rozpoczęcia doju powinien on wynosić co najmniej 1 kg/min, w szczycie (między 60 a 120 sekundą) – więcej niż 3,2 kg/min.

Zdejmowanie aparatu udojowego: wiele aparatów udojowych jest nadal zdejmowanych zbyt późno, dając efekt pustodoju! W zależności od zdolności udojowej, kubki udojowe powinny być zdejmowane z wymienia, gdy przepływ mleka spadnie między 400 a 800 g/min. W idealnej sytuacji wszystkie kubki udojowe po jednej stronie są automatycznie zdejmowane z wymion w ciągu 30 sekund. Ręczne zdejmowanie powinno dotyczyć maksymalnie 2% krów. Jeśli to możliwe, krowy, u których dój trwa dłużej niż pięć (sześć) minut, należy doić na końcu.

W idealnej sytuacji aparat udojowy powinien zostać podłączony w 150 sekund po wejściu krowy do boksu (90 sekund na ustawienie)

FOTO: Elita

G.Veauthier