Jak samemu przygotować suchy TMR, który będzie smakować cielętom?
Zastosowanie suchej mieszanki pełnoporcjowej (suchego TMR-u) dla cieląt w okresie odpajania mlekiem bardzo się sprawdza. Kombinacja dużej ilości paszy objętościowej w postaci sieczki ze słomy, siana lub lucerny z dodatkiem dostosowanej do wieku paszy treściwej oraz mieszanki mineralnej, przyjmowana jest chętnie przez zwierzęta, a jednocześnie gwarantuje prawidłowy rozwój żwacza.
Suchy TMR z zakupu kosztuje około 60 do 70 euro za 100 kg. Mieszanka zrobiona samemu kosztuje znacznie mniej, a jej wykonanie nie jest obarczone wielkim ryzykiem i można ją przygotować dla gospodarstwa każdej wielkości. Aby jednak mieszanka smakowała cielętom, a nakład pracy się opłacił, trzeba zwrócić uwagę na kilka rzeczy:
1) Ilość
Do 4. tygodnia życia cielęta jedzą do 500 g suchego TMR-u dziennie. W wieku 12 tygodni pobieranie wzrasta już do 5 kg na zwierzę dziennie. Podawanie suchego TMR-u zaleca się szczególnie między 4. a 8. tygodniem życia. Po tym czasie można bardzo powoli włączać TMR dla krów mlecznych. Ze względu na to, że suchy TMR zawiera dużo błonnika, nie można zapomnieć o stałym dostępie cieląt do wody
2) Pasza objętościowa
Pasza objętościowa w zależności od jej jakości powinna stanowić do 20% całej mieszanki. Jako komponenty objętościowe najlepiej nadają się słoma, siano i lucerna. Każdy z nich powinien być całkowicie suchy (sucha masa ponad 80%) i krótko pocięty. Szczególnie słoma nie powinna zawierać żadnych biologicznych zanieczyszczeń (bez pleśni) i w miarę możliwości nie powinna pylić.
3) Pasza treściwa
Pasza treściwa wraz z dodatkiem mineralnym powinna stanowić 70 do 80% TMR i może pochodzić z zakupu. Forma jest obojętna – postać sypka lub pelet, jednak przy peletach istnieje większe ryzyko selektywnego pobierania paszy. Dlatego w tym przypadku trzeba dokładnie obserwować zdrowie, gdyż istnieje większe ryzyko kwasicy. Zawartość energii w całym TMR-ze powinna wynosić 12,0 MJ ME/kg, zawartość białka od 150 do 160 g/kg.
4) Płynne komponenty
Płynne komponenty takie jak melasa (do 5%) i olej roślinny (około 1–2%) traktowane są jako polepszacze smaku, które dodatkowo zmniejszają pylenie oraz wiążą paszę objętościową z paszą treściwą.
5) Analiza
Wszystkie komponenty wykorzystane do przygotowania suchego TMR-u oraz gotowy produkt powinny być regularnie analizowane pod kątem składu i w razie potrzeby mieszanka powinna być ponownie przeliczona.
6) Magazynowanie
Suchy TMR można przygotować na zapas i magazynować przez kolejne 3 miesiące w suchych i higienicznych warunkach, np. w wielkich workach (big bagi), beczkach IBC lub na czystej powierzchni betonowej.
- Suchy TMR zapobiega nadmiernemu spożyciu paszy treściwej, zapewnia dobry poziom higieny paszy i może być podawany do woli jako jedyna pasza
Receptura z praktyki
Producent mleka Dominik Weber (30 krów rasy hf, 11 500 kg mleka, Nadrenia Północna-Westfalia) sam robi suchy TMR i jak do tej pory jest bardzo zadowolony z wyników. Wszystko się zgadza – cielęta bardzo chętnie jedzą, nakład pracy i koszty są niskie, można go magazynować!
Receptura
1. Składniki:
- 74% paszy treściwej w postaci mączki,
- 20% słomy dla cieląt,
- 5% melasy,
- 1% oleju rzepakowego.
Rolnik stosuje wyłącznie słomę dla cieląt, którą zakupuje w 20-kilogramowych paczkach. Słoma ta jest zdecydowanie krótsza od sieczki, którą dysponuje, ale przede wszystkim nie pyli. Pasza treściwa pochodzi ze zbóż wyprodukowanych we własnym gospodarstwie i jest specjalnie przystosowana do skarmiania cielętami w okresie odchowu. Suchy TMR jest przygotowywany co 6 tygodni na miejscu w gospodarstwie, w mobilnym mieszadle i przechowywany w workach do kiszonek. Melasę hodowca kupuje w beczkach IBC, natomiast olej rzepakowy w kanistrach.
2. Przygotowanie:
Najpierw w mieszadle mobilnym miesza się słomę dla cieląt z melasą i olejem rzepakowym przez 10–20 min. Ważne jest, żeby czas mieszania był wystarczająco długi, tak aby płynne komponenty obkleiły się równomiernie na paszy objętościowej i nie powstały żadne grudki.
Następnie dodawana jest mąka i wszystko mieszane jest przez kolejne 5 min. W całości proces mieszania zabiera około 20 min raz na 3 miesiące. Procedura jest łatwa i trudno zrobić jakikolwiek błąd.
W zależności od wielkości stada, wielkości wozu paszowego i zapasów – ilość wykonywanego jednorazowo TMR-u może być różna. Aby otrzymać homogenną postać, wóz paszowy napełniamy do 75–90% jego objętości. Dominik Weber kalkuluje 350 do 400 kg suchego TMR w przeliczeniu na jeden kubik objętości wózka paszowego.
3. Magazynowanie:
Gotową mieszankę szufluje się bezpośrednio z wozu paszowego do suchych, pustych beczek IBC (1000 l). W jednej beczce mieści się około 350 kg gotowego TMR-u. Beczki IBC są mocowane na europaletach i za pomocą wózka widłowego można je łatwo przestawiać, np. do magazynu czy na podwieszany regał.
Do tej pory bez problemu sprawdza się 3-miesięczny okres magazynowania. Dłużej nie warto, bo pasza traci zapach, a przez to i smakowitość. A to może być przyczyną mniejszego pobrania paszy przez cielęta.
A koszty?
Jeżeli zliczyć koszty poszczególnych komponentów i koszt paszy treściwej, to jeden wóz paszowy TMR-u wykonanego samodzielnie w gospodarstwie Webera kosztuje około 30 euro na 100 kg, do tego przy niewielkim nakładzie pracy.
-khk-
We współpracy z: Dr Christian Koch,
Hofgut Neumühle i Dominik Weber, NRW
