Czego potrzebują krowy w okresie przejściowym?

Krowom w zaawansowanej ciąży można ułatwić życie poprzez dbałość o wystarczającą ilość boksów do leżenia, odpowiednie miejsce do odpoczynku, oraz zapobieganie stresowi cieplnemu, czy też zapewnienie krowom przebywania w tej samej grupie wiekowej, przez co redukujemy stres społeczny. Z drugiej strony, przepełnione obory zaostrzają problemy okresu przejściowego. Ogromne znaczenie dla optymalnego wejścia w laktację ma również odpowiednia strategia żywieniowa.

 

Należy  dążyć do tego, aby dzienne pobranie  suchej masy wynosiło od 11,8 do 14,5kg na krowę.  W okresie zasuszenia tkanka tłuszczowa nie powinna już być rozbudowywana, gdyż przekarmianie zwiększa udział tłuszczu wątrobowego  stwarzając ryzyko wystąpienia zespołu stłuszczenia wątroby oraz ketozy. Przy wysokim BCS ( powyżej 3,5 punktu), silniej wykształca się czasowa insulinooporność, a pobieranie paszy w pierwszych dniach laktacji jest mniejsze, niż u krów w „normalnej” kondycji. Jak najbardziej wskazane jest więc skarmianie dużej ilości zielonek,  zmniejszenie podaży  energii oraz rozcieńczanie paszy czystą słomą ze źdźbłami o długości 5-10 cm, po to, aby uniknąć separowania pasz.

Na około dwa tygodnie przed porodem dochodzi do normalnego spadku w pobieraniu paszy, który to należy ograniczać do minimum. U wieloródek oraz krów przekondycjonowanych zdecydowanie częściej obserwuje się spadek pobrania suchej masy. W tym czasie ważna jest bogata we włókno, niskoenergetyczna i smaczna dawka z 50% udziałem masy suchej oraz  cząstkami  o długości od 5 do 7 cm, tak by zachęcić zwierzęta do jedzenia pomimo zachodzących zmian.

 

Należy również zwrócić uwagę, aby zapewnić większym krowom wystarczająco dużo miejsca. Szerokość stołu paszowego powinna wynosić minimum 76 cm, aby pomimo  selektywnego  jedzenia pobranie paszy nie malało.

W ostatnich 21 dniach nie należy przestawiać krów, ponieważ zmiana grupy wymusza ponowne dopasowywanie się do hierarchii, co jest równoznaczne ze stresem zwierzęcia, jego zwiększoną aktywnością oraz podniesionym poziomem kortyzolu, w wyniku reakcji organizmu na stres. Ostatecznie prowadzi to znów do spadku  pobrania paszy, przez co zwiększa się deficyt energii i następuje większa mobilizacja tłuszczu zapasowego.

 

Po porodzie konieczne jest jak najszybsze i w dużej ilości pobranie przez krowy dobrze zbilansowanej i bogatej we włókno (węglowodany strukturalne) dawki. Krowy rasy HF powinny pobierać w okresie od drugiego do 21 dnia laktacji przynajmniej 19,5 kg suchej masy dziennie ( jałówki HF–16kg). Bilans energetyczny  po wycieleniu jest bardziej zależny od poboru energii, niż od utraty energii spowodowanej produkcją mleka.

W tym czasie należy zadbać  o efektywne pobieranie paszy: maksymalna ilość niedojadów paszy - 5% na dzień, średnia wielkość kawałków od 5 do 7 cm. Strukturę  dawki można regularnie kontrolować na sitach, poprzez badanie konsystencji kału.

Przy komponowaniu dawki ważne jest także zrównoważone zaopatrzenie w  węglowodany. Aby przywrócić równowagę flory bakteryjnej w żwaczu proponuje się dodanie do paszy drożdży lub dodatkowo do TMR-u bardzo wysokiej jakości siana.

Jeśli pobranie paszy jest odpowiednie, krowa powinna stracić w ciągu pierwszych 30 dni laktacji nie więcej niż 0,75 punktu w skali BCS, czyli około 40 kg (1 BCS odpowiada 54kg masy ciała). Ryzyko zbyt długiej fazy bezowulacyjnej wzrasta u krów, których punktacja BCS spada poniżej 2,75 punkta, albo u krów, które przesadnie tracą na wadze we wczesnym okresie laktacji.

Krowy po wycieleniu muszą się liczyć ze stresem społecznym spowodowanym ponownym włączeniem do stada. Do tego dochodzą takie obciążenia jak bóle poporodowe, zmiany metaboliczne oraz gorączka. Sztuki te mogą sobie gorzej radzić przy stole paszowym  z krowami  z wyższą hierarchią w stadzie. Trzeba zwrócić na to uwagę przy planowaniu wielkości grupy oraz przestrzeni do pobierania paszy – tak by było minimum 76 cm długości stołu paszowego na krowę.

Przy zbyt dużym stężeniu potasu w dawce, zwiększa się ryzyko zaburzeń przemiany materii, dlatego należy wybierać pasze  z niską zawartością potasu, aby możliwie zminimalizować zapotrzebowanie na sole anionowe. Raz w tygodniu warto przeprowadzać badanie pH moczu, na 10-15 krowach, aby skontrolować wielkość deficytu kationowo-anionowego (DCAD).

Mocz krów w czasie od 48 do 72 godzin po spożyciu paszy powinien mieć pH na poziomie od 6,0 do 6,9. Ważne jest, aby nie patrzeć jednak na wartości średnie tylko na wartości skrajne. Silne odchylenia w poziomie pH mogą być spowodowane przez selektywne spożywanie paszy lub przez zakwaszenie dawki (ph moczu < 5,8), co prowadzi to do kwasicy. Skutkiem  tego jest obniżone spożywanie paszy oraz osłabione funkcje układu odpornościowego, podczas gdy stężenie pH < 7,4 zwiększa ryzyko komplikacji poporodowych.  

Zdjęcie główne: Unsplash