W dwóch badaniach przeprowadzonych przez Uniwersytet British Columbia zostało dowiedzione, iż przyczyna kulawizn tkwi często w fazie przejściowej, w czasie od trzech do czterech tygodni po wycieleniu.
Zmiany chorobowe w racicach rozpoczynają się wiele tygodni przed widocznymi objawami
Zmiany zachodzące w przemianie materii oraz w aktywności podczas fazy przejściowej, mogą uszkadzać skórę właściwą. Zmiany te nie są bezpośrednio widoczne, niemniej wpływają na nieprawidłowy wzrost racic. Uszkodzone fragmenty potrzebują od dwóch, do trzech miesięcy, zanim zaczną być widoczne na powierzchni podeszwy pod postacią krwiaków czy owrzodzeń. Przypadki kulawizny, które występują w środku laktacji zostały częściowo wywołane już miesiące wcześniej. Wszystkie krowy, które brały udział w doświadczeniu, były utrzymywane w oborach wolnostanowiskowych z boksami legowiskowymi.
Jakie zachowanie krów sugeruje problemy z racicami
W pierwszym doświadczeniu rejestrowano przez nagrania video zachowania krów rasy HF podczas gdy stoją przy stole paszowym, w korytarzach pomiędzy boksami oraz w samych boksach, przy czym rozróżniano czy krowy stały w boksie tylko dwoma czy czterema kończynami. Po trzech miesiącach od wycielenia oceniano kondycję zdrowotną racic.
Krowy, które już przed porodem kulały lub cierpiały na inne choroby, zostały wykluczone z badania. Łącznie ocenie zostało poddanych 13 krów bez widocznych zmian chorobowych oraz 13 krów z ciężkimi urazami – pięć przypadków owrzodzeń na podeszwie oraz osiem ciężkich krwiaków.
Jakie wyniki uzyskano?
Krowy, które w ciągu dwóch tygodni przed wycieleniem stały o dwie godziny dłużej, wykazywały większe ryzyko wystąpień w okresie laktacji owrzodzeń oraz krwawień w podeszwie. Ciekawe, iż prawie przez cały ten czas krowy stały tylko przednimi kończynami w boksie (grafika 1).
Zachowanie krów po wycieleniu
W drugim badaniu obserwowano zachowanie krów w ciągu pierwszych trzech tygodni po wycieleniu. W badaniu wzięło udział 48 krów rasy HF, które podzielono na cztery, grupy po 12 krów. Każda z grup była trzymana w czterech identycznych częściach obory z boksami głębokimi z piaskiem.
Jakie wyniki uzyskano?
Krowy, które w ciągu pierwszych trzech tygodni po wycieleniu spędziły więcej czasu stojąc tylko przednimi kończynami w boksach legowiskowych, miały problemy z częstszym pojawieniem się u nich krwawych wypływów w podeszwie. Czas spędzony na jedzeniu oraz na leżeniu nie miał związku ze zmianami chorobowymi racic.
Wniosek: Dłuższe momenty stania są przyczyną problemów w środowisku hodowlanym u krów.
Przy źle ustawionym ryglu karkowym krowy często stoją tylko częściowo w boksie, bowiem nieodpowiednie ustawienie uniemożliwia im komfortowe stanie wszystkimi czterema kończynami.
-
Stanie dwoma kończynami w boksie legowiskowych jest spowodowane przede wszystkim niewłaściwym ustawieniem przegrody karkowej i powoduje uszkodzenia w skórze właściwej u krów.
Zmiana ustawienia rygla karkowego mogłaby polepszyć sytuację, ale odbywało by się to kosztem higieny, ponieważ krowy mogą wtedy częściej zanieczyszczać odchodami powierzchnie do leżenia. Zwiększa to także nakłady pracy związane z pielęgnacją boksów. Jednak ten zwiększony wysiłek związany z pielęgnacją jest opłacalny, ponieważ dzięki niemu jesteśmy w stanie wyeliminować wiele kulawizn ze stada.
Źródło: Elite
Źródło: Elite
Zdjęcia: Archiwum TPR
