W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie separowaniem gnojowicy
Poprzez separowanie można zmniejszyć koncentrację azotu i fosforu, a przez to poprawić równowagę składników odżywczych. Szczególnie tam, gdzie gospodarstwa mają duży areał użytków zielonych oraz istnieje ryzyko nadmiaru fosforu, warto zainwestować w urządzenie do separacji gnojowicy.
Jak działa separator gnojowicy?
Separator rozdziela mechanicznie surową gnojowicę na część stałą i płynną. Sprzęt składa się z wyciskarki ślimakowej, wirówki do dekantacji, filtru spiralnego oraz wahadłowego i podciśnieniowego sita. Separator i pompa do gnojowicy są sterowane łącznie. Gnojowica jest rozdzielana w regularnych odstępach czasu. Część płynna magazynowana jest w zbiorniku, część stała ląduje na płycie obornikowej. W ten sposób stałe substraty wykorzystywane są do produkcji biogazu, a część płynna nawozi użytki zielone.
Kiedy separacja gnojowicy ma sens?
Zanim jednak hodowca pomyśli o separowaniu gnojowicy, najpierw trzeba sprawdzić poziom składników we własnym gospodarstwie. Za separacją przemawiają:
- Uwalnianie składników pokarmowych – separacja usuwa z gnojo...
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie separowaniem gnojowicy
Poprzez separowanie można zmniejszyć koncentrację azotu i fosforu, a przez to poprawić równowagę składników odżywczych. Szczególnie tam, gdzie gospodarstwa mają duży areał użytków zielonych oraz istnieje ryzyko nadmiaru fosforu, warto zainwestować w urządzenie do separacji gnojowicy.
Jak działa separator gnojowicy?
Separator rozdziela mechanicznie surową gnojowicę na część stałą i płynną. Sprzęt składa się z wyciskarki ślimakowej, wirówki do dekantacji, filtru spiralnego oraz wahadłowego i podciśnieniowego sita. Separator i pompa do gnojowicy są sterowane łącznie. Gnojowica jest rozdzielana w regularnych odstępach czasu. Część płynna magazynowana jest w zbiorniku, część stała ląduje na płycie obornikowej. W ten sposób stałe substraty wykorzystywane są do produkcji biogazu, a część płynna nawozi użytki zielone.
Kiedy separacja gnojowicy ma sens?
Zanim jednak hodowca pomyśli o separowaniu gnojowicy, najpierw trzeba sprawdzić poziom składników we własnym gospodarstwie. Za separacją przemawiają:
- Uwalnianie składników pokarmowych – separacja usuwa z gnojowicy więcej fosforu niż azotu. Dzięki temu w bilansie składników odżywczych zredukuje się nadmiar fosforu. W 1 tonie stałych części gnojowicy znajduje się więcej azotu niż w 1 metrze sześciennym surowej gnojowicy. W przeciętnym gospodarstwie hodującym krowy mleczne, to nie nadmiar fosforu jest podstawowym problemem, ponieważ zarówno intensywnie użytkowane użytki zielone, jak i kukurydza na kiszonkę wymagają dużej ilości tego pierwiastka. Na wilgotnych terenach nizinnych, na użytkach zielonych zagospodarowuje się do 115 kg P2O5 na hektar, natomiast kukurydza kiszonkowa potrzebuje do 95 kg P2O5 na hektar.
- Wykorzystanie do produkcji biogazu – w urządzeniach biogazowych, część stała gnojowicy może zastąpić kukurydzę. Potrzeba 2 do 2,5 tony części stałych, żeby zastąpić 1 tonę kukurydzy kiszonkowej. Poprzez wysoką zawartość związków pokarmowych części stałe bardziej nadają się do transportu niż postać płynna nawozu. W zależności od regionu, a dokładniej w zależności od liczby gospodarstw utrzymujących bydło mleczne, hodowcy płacą za odstawienie części stałych lub otrzymują rekompensatę.
- Nawóz – separacja poprawia postać gnojowicy wykorzystywanej jako nawóz na tereny zielone. Płynna frakcja o wiele lepiej wchodzi w ziemię i nie zanieczyszcza trawy. Najpierw uwalnia się organiczny azot i powstaje forma amonowa azotu, która jest ekwiwalentem nawozów mineralnych. Dzięki temu nawóz naturalny działa szybciej. Jednocześnie mniej azotu jest mineralizowane w niesprzyjających warunkach pogodowych (ochrona wód).
- Pojemność magazynowania – separowana gnojowica oszczędza pojemność magazynów, ale tylko po części – odpada część stała, która stanowi jedynie 10 do 14% całej objętości surowej gnojowicy. Jeżeli separacja nie odbywa się w trybie ciągłym, tylko sporadycznie, objętość części stałej jest jeszcze mniejsza. A dla niej konieczne jest specjalne pomieszczenie, przynajmniej do momentu oddania stałej frakcji do biogazowni.
- Minusy? Decydujące są koszty technologii, magazynowania i transportu, stałych odbiorców (głównie części płynnej na użytki zielone). Jeśli bilans azotu w gospodarstwie jest już wyczerpany, trzeba całą gnojowicę odstawić do utylizacji. W takim wypadku jej separowanie generuje jedynie niepotrzebne dodatkowe koszty.
Nie przeceniać magazynowania
Gnojowicę trzeba traktować podobnie jak wszystkie płynne postacie pasz – jako towar psujący się. Z każdym dniem magazynowania w wyniku procesów mikrobiologicznych ubywa węgla, z którego powstaje dwutlenek węgla oraz ciepło (każdy widział parującą górę obornika). Ta energia właśnie powinna znaleźć się w biogazowni! Oprócz tego uwalniane są duże ilości amoniaku, a gnojowica traci duże ilości azotu, który mógłby trafić z powrotem do gleby w postaci nawozu. Zamiast tego zanieczyszcza się środowisko.
- W przypadku separatora stacjonarnego części stałe spadają na płytę betonową. Przed oddaniem do biogazowni, części stałe nie powinny być przechowywane dłużej niż tydzień. Dzięki temu nie trzeba mieć bardzo dużych powierzchni magazynowych
Jeżeli części stałe muszą być magazynowane dłużej niż dwa tygodnie, należy zaplanować ich ubicie i przykrycie folią, aby spowolnić przemiany. Przynajmniej raz w roku, a najlepiej po każdej partii, konieczna jest regularna analiza składników.
Separować gnojowicę stacjonarnie czy mobilnie?
Mamy dwa rodzaje urządzeń do separacji – stacjonarne w gospodarstwie oraz systemy mobilne, które mogą być wykorzystywane przez kilka gospodarstw rolnych. Dostępne są różne wielkości, co pozwala łatwo dopasować separator do wielkości stada. Zastosowanie urządzenia dla małych ilości gnojowicy (25 m3 na godzinę) jest opłacalne nawet dla małych gospodarstw. Jeżeli separację zleca się firmie zewnętrznej (urządzenia mobilne do separacji), to koszty naliczane są według roboczogodziny w stosunku do objętości gnojowicy. Przed podjęciem decyzji o separowaniu gnojowicy, warto wypróbować usługę separowania (jest sporo ofert na rynku). W przypadku każdej formy separowania należy podpisać umowę na długoterminową współpracę – jest to potrzebne do udokumentowania przepływu związków pokarmowych w gospodarstwie.
- Części stałe gnojowicy zawierają więcej azotu w przeliczeniu na tonę niż surowa gnojowica. Zawartość suchej masy wynosi między 15 a 35%
-khk –
We współpracy z Bastian Lenert, LWK NRW