Jakie błędy najczęściej popełniają rolnicy podczas samodzielnej inseminacji?
W porównaniu z inseminatorami, zootechnikami czy lekarzami weterynarii, hodowcy wykonują zabiegi unasienniania znacznie rzadziej, bo tylko w swoim stadzie. Może więc brakować im praktyki, doświadczenia oraz wyczucia. Robią wprawdzie zabieg prawidłowo, tak jak to zostało zademonstrowane na kursie inseminacji, ale krowy często się nie zacielają. Przyczyny mogą być różne – na przykład niezdiagnozowane cysty na jajnikach bądź brak ciałka żółtego.
Przedstawiamy typowe błędy podczas unasienniania oraz sposoby jak ich uniknąć:
Rozpoznanie rui:
Zachowanie krów należy obserwować przynajmniej dwa razy dziennie (idealnie byłoby trzykrotnie) przez 15 min. Można to zrobić w trakcie doju. Wskazaniem, że krowa jest w rui jest też mniejsza ilość udojonego mleka. Zalecenie: Krowy w rui odseparować od stada – w oddzielnej części obory. Stado jest wtedy spokojniejsze i łatwiej przeprowadzić zabiegi inseminacji.
Właściwy czas inseminacji:
Krowy powinny być unasienniane po 12 godzinach od pierwszych objawów rui. Jeżeli u krowy widzimy ruję w godzinach porannych, inseminujemy tego samego dnia wieczorem.
Wykorzystanie zdobyczy techniki:
Sensory rejestrują ilość pobieranej paszy, częstość przeżuwania, liczbę kroków oraz ewentualnie zawartość komórek somatycznych w mleku. Programy są w stanie rozpoznać ruję krów (również tę bezobjawową) oraz określić najbardziej optymalny czas inseminacji. A także – wskazać te zwierzęta, które rui nie mają, bo przykładowo – na jajnikach mają cysty blokujące cykl.
Badanie:
Należy sprawdzić czy krowa jest zdrowa i czy upłynął już odpowiedni czas od wycielenia. Inseminacja ma szanse powodzenia tylko jeśli zwierzę jest zdrowe. Badanie rektalne należy przeprowadzić w czystym, bezpiecznym i bezstresowym otoczeniu. Przykładowo – stwierdzając nieprawidłowe wypływy z dróg rodnych, które mogą świadczyć o zapaleniu macicy, odstępujemy od zabiegu.
Prawidłowe obchodzenie się z nasieniem oraz sprzętem do inseminacji:
Nasienie jest bardzo wrażliwe i zachowuje prawidłowe parametry tylko wtedy, jeśli nie naruszymy ciągłości chłodzenia. Ciekły azot w kontenerach wystarcza zazwyczaj maksymalnie na 4 miesiące, dlatego zaleca się uzupełnianie go w odstępach 3 miesięcznych (najlepiej ustawić sobie przypomnienie w telefonie). Sprzęt do inseminacji powinien być przechowywany w pobliżu kontenerów. Temperatura w urządzeniach do rozmrażania nasienia, o powinna być kontrolowana regularnie (38,5 C).
- Jeżeli mamy problem z samodzielną inseminacją, lepiej zwrócić się o pomoc do fachowców – inseminatorów, zootechników, czy lekarzy weterynarii
Inseminacja:
Po przygotowaniu nasienia, zabieg powinien być przeprowadzony bardzo szybko (w ciągu 5 minut), dlatego też gdy mamy więcej krów do inseminacji, nie rozmrażamy wszystkich słomek na raz, a maksymalnie trzy. Należy zwrócić uwagę, aby przygotowane porcje nasienia także i podczas transportu zachowały temperaturę rozmrażania – 38,5oC. Pomoże w tym rozmrażanie jak najbliżej miejsca, gdzie będzie przeprowadzany zabieg oraz uwiązanie wybranych krów.
Reinseminacja:
Jeżeli krowa ma ruję w godzinach porannych, powinna być unasienniona wieczorem. Jeżeli mimo to, dzień później nadal wykazuje objawy rui można przeprowadzić ponowną inseminację nasieniem pochodzącym od tego samego buhaja. Skuteczność zwiększa się wówczas o około 10%.
Zawsze pytaj
Na zabiegi inseminacji zaplanuj godziny poranne i wieczorne; na początek będzie potrzebne więcej czasu. Warto mieć stały kontakt z zootechnikiem czy lekarzem weterynarii (niektóre sztuki unasiennia się bardzo trudno i początkująca osoba może sobie nie poradzić). Badanie na cielność przez wykwalifikowaną osobę należy wykorzystać do zadawania pytań! Fachowcy mają odpowiednie wykształcenie i doświadczenie, co może być bardzo pomocne w rozwiązywaniu problemów związanych z samodzielną inseminacją.
th
Zdjęcie główne: Beata Dąbrowska
Zdjęcie w artykule: Stöcker-Gamigliano
