Po czym poznać, że krowy niechętnie idą na dój?
Niechęć do wchodzenia do hali udojowej i konieczność ciągłego zapędzania krów może mieć różne przyczyny. Jeśli krowy nie tylko wahają się przed wejściem do hali udojowej, ale również w strefie doju zauważamy niespokojne zachowanie czy wzmożone ślizganie się, są to wyraźne oznaki wad posadzki. Podobnie, jeśli w hali udojowej dojarz sam się poślizgnie lub pojawią się tam kałuże wody.
Hala udojowa i powierzchnie przepędowe to miejsca używane codziennie i codziennie mają one styczność z wilgocią, odchodami, moczem i mlekiem. Ze względu na stały ruch krów oraz uporczywe zabrudzenia tłuszczem mlecznym czy osadem moczu, powierzchnie posadzek zużywają się i w pewnym momencie wymagają odświeżenia.
Pytanie o odpowiednią konstrukcję i wyposażenie przepędów pojawia się zarówno w przypadku modernizacji, jak i budowy nowej hali udojowej. Każde gospodarstwo musi indywidualnie rozpatrzyć różne rozwiązania – jedno, uniwersalne nie istnieje. Niemniej jednak są pewne aspekty, na które warto zwrócić uwagę:
1. Kiedy przeprowadzić remont?
Zależy to od rodzaju hali udojowej i zastosowanego materiału. Zmiany na posadzkach postępują stopniowo, ale często rozpoznawane są zbyt późno. Zdarza się, że hodowcy przeciągają decyzję o remoncie, ponieważ jest to duży wydatek. Kiedy jest TEN moment? Remont należy zaplanować, gdy sygnały świadczące o zużyciu są wyraźne. Po remoncie codzienny dój staje się znacznie przyjemniejszy zarówno dla krowy, jak i dla obsługi. Typowymi oznakami, że podłoże w hali udojowej wymaga odnowienia są:
- zmiany wizualne,
- kałuże,
- ciągłe potknięcia,
- ślizganie się.
2. Jakie przyjąć kryteria?
Hala użytkowana jest często (przynajmniej dwa razy dziennie), jej posadzka ma więc kontakt z kwasami, odchodami, środkami czyszczącymi czy myjkami wysokociśnieniowymi. Powinna być wykonana z trwałego i wytrzymałego materiału. Można oczywiście próbować naprawiać zniszczoną podłogę, jednak wysiłek potrzebny do jej renowacji jest tak duży, że warto zawczasu pomyśleć o jak najtrwalszych rozwiązaniach.
Podłoga powinna spełniać wymagania higieniczne związane z produkcją mleka, a równocześnie musi być łatwa i szybka w czyszczeniu. Z punktu widzenia zwierząt – ważna jest higiena, komfort oraz stabilność i dobre ustawienie nóg. Można zainwestować w najbardziej komfortowy materiał do chodzenia (np. gumę), ale ze względu na stosunkowo krótki pobyt w hali udojowej, ale nie jest to konieczność.
3. Gdzie są bariery świetlne?
Kolejnym kryterium jest kolor posadzki, choć tu wybór jest niewielki i często zależy od dostępności materiału. Najlepsze są jasne kolory – i dla zwierząt, i dla dojarza, który ma dużo światła podczas doju i mycia. Ponadto podłogi w jasnych barwach odbijają światło, a wtedy szczególnie okolice wymion są dobrze oświetlone.
Ale! Za wszelką cenę należy unikać różnic w jasności i barwie między poczekalnią a halą udojową! Oba te obszary powinny stanowić całość pod względem warunków akustycznych, świetlnych i powietrza, aby zapewnić krowom bezstresowe przechodzenie. Dotyczy to również posadzki, którą należy tak zaprojektować, by stanowiła całość, a zwierzęta nie musiały przekraczać granicy między różnymi rodzajami podłogi.
4. Jaki materiał?
Aktualnie na rynku dostępne są różne materiały na posadzki w hali udojowej:
- Powłoki z żywicy epoksydowej: obecnie najlepszy wybór; dobra trwałość (ok. 10–15 lat), granulacja zapewniająca długotrwałą odporność na poślizg; łatwe do utrzymania w czystości; dostępne w jasnych kolorach; istotna jest podbudowa; droższe.
- Asfalt lany: dobry komfort chodzenia; dobra trwałość (ok. 20 lat); odporność na poślizg; z czasem staje się bardziej szorstki; droższe.
- Beton: wrażliwy na działanie kwasu mlekowego; trudny do czyszczenia; mniej długotrwały.
- Gumowe nakładki: dobry komfort; zawsze trochę mokre; woda powinna szybko spływać; najczęściej dostępne w ciemnych kolorach; krowy stoją wyżej; trwałość ok. 10 lat; uważać na zabrudzenia pod spodem.
- Płytki: obecnie rzadko stosowane; późniejsze szorstkowanie lub cięcie płytek wiąże się z ryzykiem ich poluzowania.
Podczas remontu prowadzonego w trakcie bieżącej eksploatacji należy zwrócić uwagę na podłoże, wysokość, na jakiej stoją krowy oraz jak najszybsze suszenie. Nie ma prawie żadnej różnicy między halą udojową, a dojarnią karuzelową. W hali karuzelowej często używa się gumy ze względu na dużo małych powierzchni.
5. Wykonać posadzkę samodzielnie czy zlecić to fachowcom?
Przy wyborze materiału na posadzkę ważne jest, aby używać tylko materiałów sprawdzonych, najlepiej polecanych przez firmy zajmujące się techniką udojową. Zazwyczaj oferują one odpowiednie i najnowsze rozwiązania, a ich propozycje dobrze się sprawdzają. O tym, czy podłoga będzie trwała i funkcjonalna decyduje zawsze montaż i jego jakość (nawet dobry materiał łatwo zepsuć nieumiejętnym położeniem). Dotyczy to szczególnie bardziej skomplikowanych procesów, takich jak powłoki epoksydowe. Dlatego też niezbędna jest współpraca z wyspecjalizowanymi firmami, które mają doświadczenie w pracy w terenie dojarni.
Aby podłoga była trwała, ważny jest każdy etap montażu (wymagania są bardzo szczegółowe). Lepiej więc zlecić położenie posadzki fachowcom, także ze względu na ewentualne reklamacje i odpowiedzialność za wady.
6. Myśl długoterminowo!
Remont hali udojowej nie jest łatwy, ale bardzo pracochłonny. Co więcej – jego realizacja odbywa się w mniejszym lub większym stopniu podczas bieżącej eksploatacji. W związku z tym projektując powierzchnie przeznaczone do dojścia oraz podłogę w hali udojowej, obowiązuje zasada – nie oszczędzaj! Ze względu na stosunkowo niewielką powierzchnię do zagospodarowania, koszty nie są aż tak duże, a korzyści – ogromne. Kto zdecyduje się na odpowiedni materiał i zleci jego montaż specjalistom tworzy dobre (codzienne!) warunki pracy dla człowieka i zwierzęcia i nie musi się martwić o posadzkę w hali udojowej przez co najmniej dziesięć lat.
Rada: Zapytaj znajomych o ich doświadczenia z materiałami i firmami oraz przyjrzyj się gospodarstwom, które przebudowały lub wyremontowały stanowiska udojowe, a zwłaszcza podłogi w halach udojowych 5–6 lat temu.
