Światło to jeden z najważniejszych elementów mikroklimatu w oborze
Na dodatek, krowy z przedłużoną ekspozycją światła szybciej wracają do rui po wycieleniu, a jałówki szybciej osiągają dojrzałość płciową – średnio o nawet 24 dni. Dzisiaj wiemy już także, że na wielkość produkcji mleka wpływ ma kolor światła, które jest niczym innym jak falami elektromagnetycznymi. Bardzo mały wycinek wszystkich fal (400–700 nanometrów) stanowi światło widzialne, które jest mieszaniną kolorów, zaczynającą się od koloru fioletowego na czerwonym kończąc. Oko, aby mogło rozpoznawać kolory, zaopatrzone jest (tak u krowy, jak i człowieka) w fotoreceptory odpowiedzialne za zmiany światła na sygnały, które mają wpływ na zegar biologiczny organizmów. W oku człowieka najczęściej są trzy receptory, które rozpoznają trzy rożne kolory światła: czerwony, niebieski i zielony. Krowy nie mają receptora odpowiadającego za kolor czerwony, co oznacza, że koloru czerwonego po prostu nie widzą.
Badania pokazały, że optymalnym zakresem długości fal dla bydła jest zakres od 450 do 480 nanometrów, z uwagi na fakt, że ten zakres odpowiada kolorowi niebieskiemu i zielonemu, a to właśnie te kolory mają największe znaczenie dla sterowania biorytmem krowy.
Jakie światło jest najkorzystniejsze dla krów?
Żarówki starego typu – nadal bardzo często stosowane w oborach – mają niekorzystny rozkład światła dla krów. Nie dość że 85–90% energii elektrycznej tracone jest na ciepło, to na dodatek krowa nie widzi koloru czerwonego, a zatem takie oświetlenie jest wysoce nieefektywne. Dzięki rozwojowi nauki powstało światło typu LED. Diody LED generują bardzo dużo koloru niebieskiego i zielonego, czyli bardzo zbliżonego do świata naturalnego, dlatego mają one bardzo duży wpływ na stymulację zwierząt i z powodzeniem są wykorzystywane do oświetlenie obór dla bydła mlecznego.
Krowa poprzez fotoreceptory odbiera światło, które przekształcane jest na sygnały odbierane przez szyszynkę (gruczoł zlokalizowany w mózgu), która odpowiedzialna jest za produkcję melatoniny. Obniżenie poziomu melatoniny w układzie krwionośnym powoduje, że krowa jest bardziej aktywna, przez co daje sygnał do wątroby do produkcji kolejnego hormonu IGF -1, który ma ogromny wpływ na produkcję mleka w wymieniu.
Nie wszystkie grupy krów mają oczywiście jednakowe zapotrzebowanie na światło
Z badań wynika, krowy mleczne najlepsze wyniki osiągają, gdy eksponowane są na światło do 16 godzin i mają 8 godzin odpoczynku w ciemności, czyli w warunkach, gdzie natężenie światła jest mniejsze niż 15 luxów. Taka intensywność światła nie powoduje zawieszenia produkcji melatoniny w organizmie krowy i w takich warunkach zwierzę najlepiej odpoczywa. Stan taki jest jednak bardzo trudny do osiągnięcia i dlatego zakłada się, że krowa w momencie odpoczynku nie powinna przebywać w warunkach, gdzie natężenie światła jest większe niż 50 luxów, gdyż wówczas następuje wzrost zawieszenia produkcji melatoniny, w niektórych przypadkach nawet do 75%.
Beata Dąbrowska
