Jakie są przyczyny powstawania ropni u krów?
Ropień widoczny jest pod skórą jako okrągłe wzniesienie. Najczęściej nie jest bolesny, ale powoduje dyskomfort dla zwierzęcia. Jest też, w większości przypadków, możliwy do uniknięcia. Zwłaszcza wtedy, gdy przyczyną są technopatie i niedostatki higieny. Tworzenie się ropni jest częścią obrony immunologicznej organizmu. Przyczynami tworzenia się pojedynczych ropni są:
- ropne zapalenia (phlegmon),
- zakażone siniaki (krwiaki),
- rany i wnikanie ciał obcych,
- odleżyny (decubitus).
Ropnie zwykle nie powodują żadnych objawów ogólnych. W rzadkich i ciężkich przypadkach przyczyną powstawania ropni jest ogólna infekcja bakteryjna. W takim przypadku (np. jako wynik sepsy), patogeny ropne są transportowane przez krew do całego organizmu (pyaemia). Wtedy ropnie mogą wystąpić praktycznie w każdej części ciała. W tej postaci tworzeniu się ropnia towarzyszą inne objawy chorobowe.
Co oznacza lokalizacja ropnia?
W praktyce ropnie u bydła spotyka się dość często. Mogą one pojawić się w okolicach głowy, klatki piersiowej i powłok brzusznych, kończyn (zwłaszcza stawów), a też na szyi, karku oraz na tylnych nogach. Lokalizacja ropni wiele mówi o słabych punktach w gospodarstwie (patrz diagram). Jeśli ropnie w stadzie występują często, ze względu na dobrostan zwierząt, niezbędne jest zastosowanie środków profilaktycznych. Ale nawet pojedynczy przypadek może być sygnałem ostrzegawczym.
Odleżyny i ropnie spowodowane punktami nacisku występują szczególnie często na stawach, a sporadycznie na kręgosłupie i szyi. Są one oznaką twardych, zbyt małych i niewygodnych stanowisk, a także niewłaściwie umiejscowionych rur karkowych i przegród legowiskowych. W przypadku odleżyn konieczne jest podjęcie działań nawet jeśli ropnie się nie formują.
Ropnie poszczepienne są spowodowane niestarannymi iniekcjami. Igła przenosi zanieczyszczenia do miejsca wstrzyknięcia. Aby zapobiec powstawaniu ropni poszczepiennych, igły należy regularnie wymieniać, utrzymywać ich ostrość i higienę oraz wkłuwać je tylko w "czyste" miejsca ciała (szyja i kark).
Krwiaki to siniaki w tkance podskórnej. Są one spowodowane tępym działaniem siły (upadek, uderzenie rogami, uderzenie o twarde przedmioty). Jako wynik upadku (śliskie podłoże) ropnie często pojawiają się po bokach ud. Ropnie lędźwiowe powstają po kryciu naturalnym.
Ropnie pępkowe występują, gdy nowo urodzone cielę nie leżało w czystym miejscu lub pępowina została przecięta zbyt krótko. Zarazki i brud mogą wniknąć do tego bardzo wrażliwego obszaru po urodzeniu. Ropień w tej okolicy pępka należy dokładnie zbadać, aby wykluczyć przepuklinę pępkową.
Ropnie policzków występują zazwyczaj u młodych cieląt. Przyczyną są infekcje bakteryjne lub zmiany na błonach śluzowych spowodowane przez zęby trzonowe o ostrych krawędziach. Badanie pyska dostarcza informacji na temat pochodzenia zapalenia. Cielęta z ropniami policzków nie powinny korzystać z tego samego smoczka co inne zwierzęta, ponieważ istnieje duże ryzyko infekcji z powodu obecności bakterii w jamie pyska. W ramach profilaktyki należy regularnie wymieniać, czyścić i dezynfekować smoczek.
Przed otwarciem ropnia najpierw go nakłuj
Co należy zrobić w przypadku stwierdzenia podejrzenia ropnia? Najważniejsza rzecz, którą należy zrobić w pierwszej kolejności: nigdy nie otwieraj ropnia bez jego nakłucia! Guzek można dokładniej zbadać palpacyjnie, tzn. dłonią. Istnieją dwa różne stopnie dojrzałości ropni:
- Świeże ropnie charakteryzują się niewyraźnym odgraniczeniem i oznakami zapalenia. Można je odróżnić od krwiaka dzięki temu, że płyn nie "chlupocze" tak mocno, a skóra jest już bardziej twarda.
- Starsze, tzw. zimne ropnie.
Ropnie uległy wyraźnemu zamknięciu i przypominają wybrzuszoną gumową kulę wypełnioną płynem. Ropień można przemieścić pod skórą. Kapsuła wykazuje miejscowe lokalne przejaśnienia z tendencją do prześwitywania.
Przejście między stopniami dojrzałości jest płynne. W przypadku podejrzenia zimnego ropnia, w celu postawienia dokładnej diagnozy należy w sposób higieniczny wykonać nakłucie próbki. Sierść w miejscu wkłucia ogolić, a skórę zdezynfekować. Wkłucie wykonać kaniulą o szerokim przekroju. Z dojrzałego ropnia wydobywa się ropa. Może być zielonkawa, biała lub koloru żółtawego, od cienkiego do gęstego i kremowego, czasem nawet z płatkami. Jeśli wypływa ciemna krew, jest to prawdopodobnie krwiak. Brak płynu może oznaczać, że kaniula jest zablokowana przez korek ropny lub że zawartość ropnia zgęstniała. Dzieje się tak szczególnie w ropniach policzków. Wystąpienie innych symptomów (obrzęk, flegmona, rozedma płuc, przepuklina pępkowa), trzeba wyjaśnić z lekarzem weterynarii.
Niech popłynie ropa
Dojrzałe ropnie mogą samoistnie pękać na zewnątrz i opróżniać się. Powikłania pojawiają się, gdy ropień otwiera się do wewnątrz. Ropnie świeże można leczyć stosując maści ściągające, aby przyspieszyć ich dojrzewanie.
W przypadku dojrzałych, pęczniejących ropni możliwe jest ich chirurgiczne otwarcie. Należy usunąć sierść z ropnia, by przygotować pole cięcia. Ropień nacina się skalpelem – po wypłynięciu większości ropy, jamę ropnia należy przepłukać roztworem antyseptycznym. To samo dotyczy spontanicznie otwieranych ropni. Następnie pozostawia się w ropniu otwór, aby umożliwić dalszy odpływ płynu. W zależności od wielkości i umiejscowienia ropnia, należy zastosować irygację antyseptyczną przeprowadzaną ponownie w ciągu następnych 1–5 dni. Po skutecznym leczeniu jedynym śladem po ropniu jest nieco bardziej szorstki obszar skóry.
