W Azerbejdżanie mleko jest cenniejsze od paliwa

Władze Azerbejdżanu zdają sobie sprawę, że zasoby naturalne wkrótce mogą się wyczerpać, dlatego w całym państwie następuje widoczna zmiana modelu gospodarki. W strukturze PKB przemysł zajmuje 53,9%, natomiast udział rolnictwa w całkowitym PKB wynosi  9 % i jest źródłem utrzymania 38,4% aktywnej zawodowo populacji. Użytki rolne zajmują 50% powierzchni tego kraju w tym grunty orne – 18,4%, łąki i pastwiska – 25,7%. Większość ziem jest nawadniana. Obecnie, Azerbejdżan inwestuje w głównej mierze w dynamiczny rozwój sektora rolno-spożywczego. Da się to zauważyć widząc dofinansowane oraz szybko rozwijające się nowoczesne farmy, wdrażanie najnowocześniejszych technologii znanych na świecie, nawiązywanie  kontaktów ze światowej klasy ekspertami z USA i UE. Widoczna jest tutaj silna obecność światowych marek takich jak: John Deere, DeLaval, GEA, Gruber.  Obecność, licznych globalnych koncernów nasiennych pozwoliła na wzrost produkcji żywności i poprawę jakości produktów rolnych w krótkim czasie. W kraju gdzie olej napędowy kosztuje 1,2 zł za litr nie funkcjonują żadne dopłaty do hektara, jednak cena litra mleka na półkach sklepowych utrzymuje się na poziomie ok. 4,00 zł. Wysoki poziom cen przetworów mlecznych i mięsnych w sklepach spowodowany jest deficytem tych produktów w kraju, który jest efektem  niesprzyjających warunków produkcji w postaci długich okresów upałów oraz niską sumą rocznych opadów.

Wysokie ceny produktów spożywczych napędzają rozwój sektora rolnego zwłaszcza,  nowych  farm mlecznych. Dzięki temu produkcja rolnicza w Azerbejdżanie pomimo surowych warunków klimatycznych z roku na rok rośnie. Dynamicznie rozwijający się sektor rolnictwa nie jest w stanie zaspokoić wszystkich krajowych potrzeb, dlatego państwo musi importować niektóre produkty rolne, takie jak pszenica, cukier, olej roślinny, a także mleko i mięso. Kraj jest jednym ze światowych liderów w produkcji owoców zwłaszcza granatów, arbuzów, herbaty oraz orzechów, jednak wkrótce mają do tego ma dołączyć inne produkty.

Podczas wizyty w miejscowości Gabala w regionie Vandam zwiedzaliśmy nowoczesny kombinat rolny utworzony przez Gilan Holding „Agro Complex Gabala”. Mieści się on na powierzchni 22  hektarów. Kompleks składa się z 5 obór. Dwóch hodujących bydło mleczne, dwóch obór przeznaczonych na bydło mięsne oraz jednego budynku dla krów wysokocielnych i odchowu cieląt. Aby ta gigantyczna fabryka mleka mogła powstać Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego Azerbejdżanu udzieliło ww. firmie  14 milionów AZN preferencyjnego kredytu, co w przeliczeniu na złotówki wynosi ok. 28 milionów złotych. Krowy utrzymywane w oborach wolnostanowiskowych na rusztach, na których zainstalowane zostały hydrauliczne zgarniacze obornika.  

Początkowo, aby zapewnić wysoki stopień potencjału genetycznego zakupiono do gospodarstwa 620 sztuk krów rasy simental mleczny oraz 500 sztuk krów rasy hf pochodzących z Europy. W tym roku  - jak wspomina dyrektor kompleksu - zostanie dostarczonych do gospodarstwa kolejnych 160 wysokowydajnych krów mlecznych rasy hf pochodzących  również z Europy. Duży nacisk na rozwój gospodarstw mlecznych, stwarza doskonały rynek zbytu dla firm i gospodarstw zajmujących się hodowlą  jałówek w Unii Europejskiej. Takie możliwości skutecznie wykorzystują Niemcy. Kompleks dynamicznie się rozwija, a ilość bydła mlecznego obecnie wynosi ok. 1160 sztuk, i mieści się w dwóch  nowoczesnych oborach, wyposażonych w dojarnie karuzelowe, na 40 stanowisk każda. W dojarni zainstalowane są systemy chłodzenia, które są niezbędne w klimacie ze średnią  temperaturą często przekraczającą 40 stopni C . Każda krowa ma na bieżąco ma  badaną ilość mleka, która determinuje ilość paszy pełnoporcjowej wydawanej w automatycznej stacji paszowej. Krowy żywione są w systemie PMR, a w skład mieszanki wchodzi kiszonka z kukurydzy, trawy, słoma oraz składniki mineralne i witaminy. Budynki obór wyposażone są w urządzenia firmy „BouMatic” z USA oraz w automatyczne systemy kierowania i karmienia, sprzęt udojowy typu „Paralel”.

40-stopniowe upały, pomimo wszechobecnej wentylacji w budynkach inwentarskich oraz braku ścian to ekstremalne warunki dla bydła. Główny weterynarz pracujący w gospodarstwie uważa, że w takich warunkach najlepiej sprawdza się rasa simental mleczny ze względu na dużą zdrowotność i odporność na stres cieplny. Średnia wydajność od  sztuki nie jest rekordowo wysoka i wynosi  ok. 6000 litrów rocznie, jednak trzeba pamiętać, że warunki panujące w Azerbejdżanie nie sprzyjają produkcji mleka. Uprawy kukurydzy czy zbóż bez systemu nawadniającego  narażone są na susze, które znacząco obniżają plony. W celu zapewnienia bazy paszowej stworzono na obszarze 1554 ha gospodarstwo zajmujące się produkcją roślinną na potrzeby Gilan Holding „Agro Complex Gabala". Systemy nawadniające są zainstalowane na ponad  200 hektarach, gdzie uprawiana jest kukurydza, zboża oraz użytki zielone. Gospodarstwo wyposażone jest w ponad 88 nowoczesnych maszyn od wiodących światowych producentów tj: Claas, John Deere czy New Holland. Ogólna liczba bydła w kompleksie waha się obecnie w okolicach 2400 sztuk w tym ok. 1240 sztuk bydła mięsnego, 660 sztuk simentali mlecznych oraz 500 sztuk krów rasy HF.  Całkowita docelowa liczba zwierząt w gospodarstwie ze względu na dostępne warunki ma wzrosnąć w przyszłości do 4800 sztuk. Tym samym kompleks będzie jednym z największych obiektów hodowlanych w tym regionie świata. Czołowi eksperci pracujący w gospodarstwie  przeszli szkolenia u liderów produkcji mleka w  Holandii i Niemczech. Produkowane mleko jest wysyłane do zakładu przetwórstwa mleka Gabala produkującego szeroką gamę produktów pod marką „Jale”.

Łukasz Łuniewski
Zdjęcia: Łukasz Łuniewski