Indeks ekonomiczny (RZ€) – droga do opłacalnych krów

Coraz głośniej hodowcy domagają się bezproblemowych i funkcjonalnych krów. Wprawdzie ocena wartości hodowlanej (RZG) już od jakiegoś czasu idzie w tym kierunku, ale z nowym indeksem ekonomicznym cele hodowlane można osiągnąć o wiele szybciej i bardziej precyzyjnie prowadzić pracę hodowlaną.

Nowy indeks wyrażany jest w euro (+ lub –) i odnosi się do granicznego zysku w życiu krowy (trzy laktacje). Opracowując indeks RZ€ oceniano z ekonomicznego punktu widzenia wszystkie wartości cech hodowlanych. Cechy z udziałem poniżej 1% (za wyjątkiem mleczności) nie wliczano do indeksu. RZ€ jest wyświetlany równolegle z RZG i także jest zintegrowany z funkcjami filtrowania i wyszukiwania. Hodowcy genotypujący swoje zwierzęta otrzymują poprzez NETRIND wartości indeksu RZ€ dla samic, podobnie jak mają dostęp do katalogu buhajów, karty buhajów czy aplikacji.

Im wyższy indeks RZ€, tym bardziej opłacalna krowa lub buhaj. Wartość hodowlana dla krowy – przykładowo na poziomie +2000 euro oznacza, że w ciągu swojego życia może dać zysk o 2000 euro wyższy od przeciętnej krowy. Buhaj przenosi tylko połowę własnych genów na potomka. Jeśli wybierzemy buhaja z RZ€ o wartości 2000 euro, to jego potomkowie osiągną wartość indeksu ekonomicznego (zysk graniczny) 1000 euro wyższą w porównaniu z wartościami przeciętnymi dla buhajów.

• Wizerunek idealnej, ekonomicznej krowy? Mimo że w indeks RZ€ nie jest wliczony parametr eksterieru (wartość poniżej 1%), to cechy ważne z punktu widzenia wydajności (pokrój i wymię) są pośrednio zawarte w ogólnym indeksie oceny wartości hodowlanej

Pierwsze wartości RZ€ w sierpniowej ocenie wartości hodowlanej pokazały, że najlepszy buhaj osiągnął wartość RZ€ +3095 euro. Prawie wszystkie młode buhaje oceniane genomowo osiągają wartość ponad 2000 euro i są to wartości wyraźnie wyższe niż ocena na podstawie córek. Czerwone hf-y wypadają nieco gorzej niż czarne hf-y. Wprawdzie ranking ułożony wg RZ€ jest zbliżony do ustawień w RZG, ale są też buhaje, które przy wartości RZG powyżej 140, wartość ekonomiczną indeksu hodowlanego mają zaledwie na poziomie +1200 Euro lub mniej.

Ekonomiczny dobór osobników do kojarzeń oraz selekcja zgodnie z RZ€ zapewniają wprawdzie maksymalny zysk ekonomiczny, ale pieniądze to nie wszystko. Każdy hodowca powinien brać pod uwagę słabe punkty w stadzie i pracować nad ich poprawą. Pojedyncze cechy, takie jak: mleczność czy hodowla danej linii nadal powinny odgrywać znaczącą rolę w doborze osobników do kojarzeń.

Zamiast szukać idealnego wyrównanego buhaja i promować ekstremalnego buhaja o wysokiej wartości RZ€, należy skupić się na prawidłowym doborze do kojarzeń, co jest kluczem do ekonomicznego sukcesu.

W ten sposób na podstawie wartości RZ€ można dokonać preselekcji buhajów, a następnie z tej listy dobrać osobniki do kojarzeń na podstawie pojedynczych cech. W ten sposób nie tracąc z oczu naszych celów hodowlanych można wybrać rozpłodniki z wartościowymi genami dla wysokiej wartości RZ€. Dlaczego wybierać buhaja z wartością +2000 euro, skoro do dyspozycji mamy osobnika o wartości +3000 euro, który również wpisuje się w nasz cel hodowlany?

Programy wspierające dobór do kojarzeń (najlepiej kombinowane z genotypowaniem stada) mogą pomóc w maksymalnym wykorzystaniu najlepszych buhajów. Aby jednak prawidłowo wykorzystać wyniki indeksu RZ€ hodowców powinni wspierać doradcy hodowlani.

Po stronie żeńskiej indeks RZ€ służy do wczesnej selekcji potomstwa. Zakres między bydłem opłacalnym i mniej opłacalnym zarówno w populacji, jak i we własnym gospodarstwie jest bardzo duży (schemat). Tak jak przy doborze par do kojarzeń należy wziąć pod uwagę pojedyncze cechy, tak przy selekcji można się skupić wyłącznie na wartościach indeksu RZ€. W zależności od tego, jakie są potrzeby remontowe w danym stadzie, pozostawiamy odpowiednią liczbę najlepszych osobników. Zwierząt z wartością ujemną RZ€ nie bierzemy pod uwagę.