Kiedy dochodzi do obrzęku wymienia?
Obrzęki wymion (silne opuchlizny spowodowane zastojami wody) mogą sprawiać problemy szczególnie pierwiastkom. Ból oraz stany zapalne skóry w górnych partiach kończyn tylnych źle wpływają na samopoczucie zwierząt i utrudniają dój. Woda zatrzymana w wymieniu zaburza lokalną odporność – przez poszerzony kanał mleczny do wnętrza gruczołu wnikają patogeny. Skutkiem tego jest podwyższona lks, a bywa że i stany zapalne.
Czynniki sprzyjające powstawaniu obrzęków (jeżeli zatrzymywanie wody w wymionach występuje zbyt często, należy je wnikliwie przeanalizować):
- intensywne żywienie cieląt,
- wysoki poziom sodu i potasu,
- stres spowodowany zmianą miejsca lub zmianą sposobu odżywiania,
- późny wiek pierwszego wycielenia (zazwyczaj jest to problem dużego otłuszczenia),
- predyspozycja do wysokiej wydajności.
Co ma największy wpływ na tworzenie się obrzęków wymion?
Największy wpływ na tworzenie się obrzęków ma żywienie w trakcie zasuszania oraz odchowu. Zamiast żywienia bardzo intensywnego, bogatego w składniki odżywcze, do momentu wycielenia jałówki powinny być żywione dawką z dużą ilością błonnika, ostrożnie i z naciskiem na dopasowanie paszy do funkcjonowania żwacza. Jednofazowa dawka pokarmowa dla krów zasuszonych jest kompromisem sprawdzającym się w małych gospodarstwach. Pasza taka powinna zawierać wszystkie komponenty dla krów w laktacji, z energią na poziomie 6,0 MJ/NEL, białkiem od 13,5% do 14,0% i skrobią – 14%.
Dopiero po wycieleniu przestawiamy pierwiastkę na paszę dla krów laktacyjnych z dodatkiem bogatej we włókno paszy dla krów zasuszanych lub wysokowartościowego siana, aby nie doprowadzić do zakwaszenia żwacza lub ciągłej ochoty na pobieranie paszy. W zależności od dawki paszy zadawanej do żłobu do momentu wycielenia, daje się do 1–2 kg paszy treściwej, aż do maksymalnej ilości w 5. tygodniu laktacji.
Sianokiszonka i zboże to czynniki ryzyka wystąpienia obrzęku?
Przy dużym udziale zbóż oraz sianokiszonek (wysoka zawartość potasu) w dawce pokarmowej krów zasuszanych wzrasta ryzyko obrzęków. Jeśli skarmiamy zwierzęta paszami o wysokiej zawartości potasu, sprawdzą się kwaśne sole, by profilaktycznie osiągnąć lekkie zakwaszenie. Przed wycieleniem poziom potasu nie powinien przekraczać 1,3%, a sodu 0,15% w całkowitej dawce. Przy problemach w stadzie należy skontrolować poziom sodu w wodzie pitnej.
Stres ma znaczenie
Niepokój oraz zmiany paszy mogą wywołać stres oksydacyjny (zaburzenia przemiany materii), który sprzyja gromadzeniu się wody w organizmie oraz tworzeniu obrzęków. Jałówki integrujemy ze stadem i zmieniamy im miejsce przy dobrej witalności i prawidłowych zachowaniach podczas pobierania paszy. Konieczna jest suplementacja cynku oraz witaminy E, które zmniejszają zmiany oksydacyjne w tkance gruczołowej wymienia.
Sygnały alarmowe dla hodowcy
Niewielki obrzęk można uznać za normę, ale kiedy możemy mówić o problemie zdrowotnym? Na problem żywieniowy wskazują:
- duży obrzęk sięgający aż do pępka,
- podwyższona lks po wycieleniu, aż do wystąpienia stanów zapalnych wymion,
- duża powierzchnia skóry objęta egzemami po wewnętrznych stronach górnych partii kończyn tylnych,
- wysoka kondycja
- ciężki poród
Katrin Hilbk-Kortenbruck
Zdjęcie: Archiwum
